เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับอันดีเนเจอร์ คอลลาเจน ไทพ์-ทู กับโรคข้อเสื่อม

          โรคข้อเสื่อม (Osteoarthritis) เป็นความผิดปกติของข้อที่พบได้บ่อยในช่วงเข้าสู่วัยกลางคน และพบได้เพิ่มขึ้นเมื่ออายุมากขึ้น พบในเพศหญิงได้มากกว่าเพศชาย โดยเฉพาะข้อเข่าเสื่อม สาเหตุเกิดจากความเสื่อมของร่างกาย ทำให้เกิดความไม่สมดุลในการสร้าง การทำลายและการซ่อมแซมภายในข้อ ทำให้กระดูกอ่อนผิวข้อ (Cartilage) ถูกทำลายอย่างช้าๆ  เป็นผลให้กระดูกอ่อนผิวข้อสึกกร่อน

ซึ่งโดยปกติกระดูกอ่อนผิวข้อจะทำหน้าที่เป็นเสมือนตัวดูดซับแรงกดภายในข้อ และป้องกันมิให้กระดูกที่อยู่ภายใต้กระดูกอ่อนกระแทกกับกระดูกอีกฝั่ง หากกระดูกอ่อนผิวข้อเหล่านี้ถูกทำลาย ไม่ว่าด้วยสาเหตุใดก็ตาม เมื่อมีน้ำหนักหรือแรงกดที่กระทำกับข้อ ก็จะส่งผลให้กระดูกใต้กระดูกอ่อนผิวข้อสัมผัสกัน กล้ามเนื้อและเอ็นรอบข้อถูกยืด เป็นเหตุให้เกิดอาการปวดตามมา กระดูกใต้กระดูกอ่อนหนาตัวเกิดกระดูกงอกทั้งตรงกลางและริมกระดูก นอกจากนี้เมื่อกระดูกอ่อนผิวข้อถูกทำลาย เยื่อบุผิวข้อจะสร้างน้ำไขข้อลดลงอีกด้วย ผลจากการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้ทำให้ผู้ป่วยมีอาการข้อฝืด ใช้งานข้อไม่คล่อง มีเสียงดังในข้อ ปวดหรือเสียวในข้อ โดยเฉพาะเวลาเคลื่อนไหวหรือใช้งานข้อมากกว่าปกติ พบได้บ่อยในตำแหน่งของข้อที่ต้องรับน้ำหนักมาก เช่น ข้อเข่า ข้อสะโพก ข้อต่อกระดูกสันหลัง เป็นต้น

ปัจจัยที่น่าจะมีส่วนร่วมทำให้กระดูกอ่อนผิวข้อถูกทำลายได้แก่  อายุที่มากขึ้น น้ำหนักตัวที่มากเกินไป กิจกรรมบางอย่างที่ส่งผลให้ข้อต้องรับแรงกดมากจนเกินไป เช่น การนั่งคุกเข่า หรือนั่งพับเพียบ  และปัจจัยทางพันธุกรรม
กระดูกอ่อนผิวข้อ มีคอลลาเจนไทพ์-ทู  เป็นส่วนประกอบหลัก ขณะที่ผิวหนังจะเป็นคอลลาเจนไทพ์-วัน  ทั้งนี้คอลลาเจนไม่ได้คงอยู่ตลอดไป แต่จะลดลงเมื่ออายุมากขึ้นโดยเฉพาะเมื่ออายุเข้าสู่วัย 30 ปี อัตราการสร้างจะลดลงร้อยละ 1.5 ในทุก ๆ ปี และเกิดในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย ทำให้ความยืดหยุ่นและความแข็งแรงของโครงสร้างอวัยวะต่าง ๆ ของร่างกายลดลง เป็นผลให้เกิดปัญหาข้อเสื่อม ปวดข้อ ในส่วนของผิวหนังก็จะเกิดริ้วรอย รอยเหี่ยวย่น ผิวพรรณแห้งกร้าน

ปัจจุบัน มีเทคโนโลยีการสกัดคอลลาเจนไทพ์- ทู  จากกระดูกอ่อนบริเวณอกไก่ (Chicken Sternum Cartilage) ที่มีกระบวนการพิเศษเฉพาะ ทำให้ได้คอลลาเจนที่เรียกว่า  อันดีเนเจอร์ คอลลาเจน ไทพ์-ทู (Undenatured Collagen type – II)  ซึ่งส่วนที่สำคัญของคอลลาเจนชนิดนี้ คือ เอพพิโทพส์ (Epitopes) อันเปรียบเสมือนเป็นกุญแจที่จะไปหยุดกระบวนการทำลายของกระดูกอ่อนผิวข้อ   
                                        
Epitopes จะถูกพบในอันดีเนเจอร์ คอลลาเจน เท่านั้น จะไม่ถูกพบในไฮโดรไลซ์คอลลาเจน (Hydrolyzed Collagen)

การที่อันดีเนเจอร์ คอลลาเจน ไทพ์ – ทู (UC – II) ไปช่วยในเรื่องข้อเสื่อมนั้น อาจอธิบายได้ว่า ร่างกายมีกระบวนการสร้างหรือซ่อมแซมกระดูกอ่อนผิวข้อ โดยสร้างคอลลาเจนจากอาหารที่รับประทานเข้าไป แต่ร่างกายเองก็มีกระบวนการทำลายกระดูกอ่อนผิวข้อโดยที-เซลล์ (T-cell) หากเปรียบถังบรรจุน้ำเป็นกระบวนการสร้างผิวกระดูกอ่อน การเติมน้ำลงในถัง ก็คือการได้รับคอลลาเจน เพื่อไปสร้างหรือซ่อมแซมกระดูกอ่อนผิวข้อ โดยน้ำที่อยู่ในถังก็คือกระดูกอ่อนผิวข้อ ส่วน T-cell ก็คือรูรั่วของถังที่ทำให้น้ำไหลออกจากถัง หากน้ำที่ไหลออกจากถังมีมากกว่าน้ำที่เติมเข้าไป ก็คือ มีการทำลายกระดูกอ่อนผิวข้อมากกว่า น้ำในถังก็จะลดลง เปรียบเสมือนกระดูกอ่อนผิวข้อบางลง ดังนั้น การได้รับอันดีเนเจอร์ คอลลาเจน จึงเป็นการไปอุดรูรั่วของถังหรือลดการทำลายกระดูกอ่อนผิวข้อ ทำให้กลับคืนสู่สภาวะสมดุล

ประสิทธิภาพและความปลอดภัยของการใช้อันดีเนเจอร์ คอลลาเจน ไทพ์-ทู (UC-II) ในโรคข้อเสื่อม

มีงานวิจัยที่ทดสอบในผู้หญิงอายุ 58-78 ปี ที่ทรมานจากอาการปวดข้อ จำนวน 5 คน ให้รับประทานอันดีเนเจอร์ คอลลาเจน (UC-II)  10 มิลลิกรัมต่อวัน เป็นเวลา 42 วัน พบว่า มีอาการดีขึ้น โดยงานวิจัยนี้อธิบายถึงกลไกการทำงานของ Epitopes ว่า จะไปส่งสัญญาณให้ ที-เซลล์ (T-cell) หยุดการทำลายกระดูกอ่อนผิวข้อ (อ้างอิงที่ 4)

อีกงานวิจัยหนึ่ง ทำในกลุ่มคนที่มีอาการเจ็บเข่าจากการเคลื่อนไหว (แต่ไม่มีปัญหาในขณะที่พัก) จำนวน 55 คน แบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือกลุ่มที่ได้รับอันดีเนเจอร์ คอลลาเจน (UC-II)  40 มิลลิกรัมต่อวัน จำนวน 27 คน กับกลุ่มที่ได้ยาหลอก 28 คน เป็นระยะเวลา 120 วัน พบว่า อันดีเนเจอร์ คอลลาเจน (UC-II)  ช่วยบรรเทาอาการปวดที่เกิดจากการเคลื่อนไหวได้ (อ้างอิงที่ 5)

นอกจากนี้ ยังมีงานวิจัยทำในกลุ่มคน 52 คน ซึ่งแบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือกลุ่มที่ได้รับอันดีเนเจอร์ คอลลาเจน 40 มิลลิกรัมต่อวัน จำนวน 26 คน กับกลุ่มที่ได้รับกลูโคซามีน (Glucosamine) 1,500 มิลลิกรัมผสมกับคอนดรอยตินซัลเฟต (Chondroitin Sulfate) 1,200 มิลลิกรัมต่อวัน จำนวน 26 คน เป็นระยะเวลา 90 วัน พบว่า อันดีเนเจอร์ คอลลาเจน ช่วยลดอาการปวดในกลุ่มทดลองได้ และให้ผลดีกว่าอีกกลุ่ม โดยที่ไม่มีผลข้างเคียงใดๆ ทั้งนี้ อันดีเนเจอร์ คอลลาเจน ไทพ์-ทู (UC – II) ช่วยลดการทำลายคอลลาเจน ต้านการอักเสบ และช่วยทำให้เคลื่อนไหวข้อได้ดีขึ้น ทำให้คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยโรคข้อเสื่อมดีขึ้น (อ้างอิงที่ 6)

เอกสารอ้างอิง
1.    โรคข้อเสื่อม (Osteoarthritis) ศูนย์วิจัยสุขภาพกรุงเทพ เครือโรงพยาบาลกรุงเทพ. สืบค้นวันที่ 4 กุมภาพันธ์ 2559 จาก http://www.bangkokhealth.com/health/article
2.    โรคข้อเสื่อม บทความวิชาการสำหรับประชาชน สมาคมรูมาติซั่มแห่งประเทศไทย. สืบค้นวันที่ 4 กุมภาพันธ์ 2559 จาก http://www.thairheumatology.org/people01.php?id=80
3.    คอลลาเจน นี้ดีอย่างไร สำนักบริการวิชาการ มหาวิทยาลัยบูรพา. สืบค้นวันที่ 4 กุมภาพันธ์ 2559 จาก http://www.uniserv.buu.ac.th/forum2/pop_printer_friendly.asp?TOPIC_ID=5999
4.    Effects of orally administered undenatured type II collagen against arthritic inflammatory diseases: a mechanistic exploration. Int J Clin Pharmacol Res. 2002;22 (3-4):101-10.
5.    Undenatured type II collagen (UC-II®) for joint support: a randomized, double-blind, placebo-controlled study in healthy volunteers. J Int Soc Sports Nutr. 2013 Oct 24;10(1):48. doi: 10.1186/1550-2783-10-48.
6.    Safety and efficacy of undenatured type II collagen in the treatment of osteoarthritis of the knee: a clinical trial. Int J Med Sci. 2009; 6(6): 312–321.